Ο τόπος της τέχνης χωρίς τόπο

Είχα γράψει κάποτε πως ζώντας σε χώρο μη ελληνικό, το πολιτισμικό εύκολα γίνεται μια βιωτική φαντασίωση που δεν ορίζεται γεωγραφικά, αλλά χρονικά, κι ως επί το πλείστον σε παρελθοντικό χρόνο.  Αυτό συμβαίνει για παράδειγμα όταν ακούω στο youtube αγαπημένα ελληνικά τραγούδια. Νιώθω την έλλειψη του ελληνικού στίχου, ίσως της γλώσσας, αυτό το ανεύρετο αίσθημα ενός εγώ υπεράνω του εγώ. Η σκέψη μου στροβιλίζεται κυριολεκτικά στον αέρα, οι μνήμες στρογγυλεύουν σε έναν απέραντο ουρανό, νύχτα και ημέρα, ώρες απόγευματος και πρωινού, μέσα στο λιόγερμα έως το ύψος του αυγερινού, από το ψηλό βουνό στο απέραντο γαλάζιο.  Σε κάποια τραγούδια, ο τόπος που ανδρώθηκα με ρίχνει σε μεγάλο παράπονο, σε κάποια άλλα με κάνει να συνομιλώ με το  ανείπωτο, αναζητώντας το αιώνιο σε απότομες κοιλάδες, στο μπλε, σε υγρά λιμάνια ή κάτω από πέτρινα γεφύρια, όταν κυνηγούσα διψασμένα την αγάπη, στο φιλί που δεν δόθηκε, στο ζειμπέκικο που δεν χορεύτηκε, η μνήμη είναι ο τόπος μου, όχι ο τόπος που με καταδίκασε στο διωγμό, σε πρόσφυγα, σε έναν πρόσφυγα που πάντα γυρνά γύρω από τον εαυτό του, για να τον βρει στις μνήμες και τις εικόνες της φαντασίας, στο πολιτισμό και τις τέχνες που δίνουν νοήμα, χθές και σήμερα.